Theo yêu cầu của 1 số bạn, tôi viết bài này về Neapoliatn Matiff, bài viết này chỉ là kiến thức của cá nhân tôi, không phải là tài liệu chính thức gì .
Tên gọi: Tiếng Ý: Mastino napoletano, tiếng Anh: Neapolitan Mastiff (gọi tắt là Neo)
Lịch sử: Tổ tiên của con Neo có nguồn gốc từ Châu Âu cách đây khoảng 5000 năm:
Bạn nhìn tấm hình sẽ thấy nó là con chó to lớn, lưng nó cao tới thắt lưng của người, vậy là ít nhất cũng phải 80 cm nếu người đời xưa cao 1,6 m
Sau đó ở Ý giống chó chó này được lai tạo với những con chó ở Ý (không rõ nguồn gốc), và người Ý có giống chó như vầy, gọi là Roman Molosse:
Những con chó này rất được các vị vua nước Ý thời đó cưng, vào thời đại Alexander đại đế nó được dùng trong quân đội khi ra trận cùng với quân lính cắn xé quân thù . Nó còn được dùng trong những trận giác đấu ở đấu trường Colossus cùng với những võ sĩ đấu với sư tử, voi, gấu . Tập cho nó có tính dũng mảnh khi ra trận và dùng để săn sư tử, gấu, voi và những cho thú dữ lớn khác, kiểu tập này cũng giống như mấy đấu trường voi của các vua nước mình ngày xưa cho voi đấu với hổ để tăng tính gan dạ .
Sau đó những con Mastino được dùng để canh những lâu đài, và dùng để bảo vệ những cánh đồng của người nông dân Ý .
Trải qua thời gian giống chó này bị thái hoá, vào cuối thế kỷ 19, đầu 20, còn lại 1 số con ở vùng Naple miền nam nước Ý (vùng này cho tới nay vẫn là thánh địa của Mastino), nhưng hình dáng khác xa tổ tiên của nó vì bị lai tùm lum, không được bảo tồn đúng mức (có chăng là sự bảo tồn kiểu dân gian) . 1 số hình ảnh:
cuối thế kỷ 19:
Đầu thế kỷ 20:
Sau đệ nhất thế chiến, có 1 số người Ý bắt đầu tái tạo và bảo tồn những con Mastino còn sót lại, trong số này nổi bật 2 người, đó là bác sĩ Ruggero Soldati và bác sĩ Piero Scanziani . Nhưng cuối cùng thì bản tiêu chuẩn của Dr Piero Scanziani được hiệp hội chó Ý (ENCI) công nhận vào năm 1948 và được FCI công nhận vào năm 1949, cái tên Mastino Napolitano ra đời lúc này . Dr Piero Scanziani được mệnh danh là Father of Mastino (cha đẻ của Mastino), còn những người khác thì bị đi vào quên lãng . (buồn 5 phút ...)
Vào thời điểm đó các cao thủ võ lâm breeders người Ý bị vây trong mê hồn trận tái tạo từ những con Mastino như vầy:
Làm sao để cho ra những con Mastino như ngày xưa:
Họ bị vây trong trận đồ nhân giống những con đẹp nhất với hy vọng thế hệ sau sẽ tốt hơn và nhích gần tới hình dáng tổ tiên của nó, nhưng với kiểu làm như vậy thì chưa chắc 100 năm sau sẽ chó ra 1 con Mastino như ngày xưa . Họ làm đủ mọi cách nhưng cuối cùng cũng chỉ cho ra được 1 con như vầy:
(đây là con champion đầu tiên của nước Ý, nhìn hình thì thấy nó còn khác quá xa với bức tượng cổ, tổ tiên của nó)
Trong lúc mọi người không tìm ra lối thoát thì 1 cao thủ võ lâm xuất hiện trên nền trời nước Ý vào năm 1953, ông ta là Mario Querci , với tên trại là Di Pozano . Chó được nhân giống từ trại của ông bổng dưng có hình dáng hoàn toàn khác, mõm vuông, đầu to và vuông, thân hình và xương to hơn, rất gần với hình dáng Mastino ngày xưa, và giòng chó của ông là nền tảng của sự tái tạo của Mastino ngày hôm nay . Hình ảnh của Mairo và chó của ông lúc đó:
Bí quyết của Mario Querci vẫn còn trong vòng bí mật, có nhiều lời đồn rằng ông đã lai Mastino với English Mastiff hay Spanish Mastiff, vì không thể trong 1 thời gian ngắn mà có thể làm con Mastino thay đổi nhiều như vậy . Có nhiều người đồng ý với giả thuyết này, nhưng có nhiều người phản đối . Cá nhân tôi cũng không đồng ý giả thuyết này, vì con Spanish Mastiff lông dài, còn con English Mastiff thì lông màu vàng, khác với Mastino đa số lông màu xám, khó lòng xoá sạch dấu vết lai tạo ít nhất trong vòng 5 thế hệ . Và những con chó kia tuy to con nhưng không có nhiều nếp nhăn và xương cũng không to như Mastino, tôi tin rằng những con chó tuy bị lai hay những tính trội của di truyền bị mai một, nhưng nó vẫn còn tiềm ẩn đâu đó trong cơ thể, chỉ cần biết cách dánh thức nó dậy mà thôi (nhiều khi cũng nhờ hên xui, mò đại nhưng trúng) . Sau này có nhiều breeders bên Ý công khai công nhận họ có thử lai Mastino với English masstiff nhưng hoàn toàn thất bại .
Để tưởng nhớ công ơn của Mario Querci, mỗi năm bên Ý đều tổ chức 1 dog show của Mastino tên là Trofeo Mario Querci, đây là dog show lớn nhất của Mastino bên Ý . Bạn nào biết tiếng Ý thì có thể vô đây đọc:
http://www.trofeomarioquerci.it/
Để có được con Mastino vang danh thế giới ngày hôm nay phải nói đến công lao của những breeders người Ý qua nhiều thế hệ, trong suốt thời gian Mastino chưa ổn định, người nứoc ngoài đừng hòng mua được 1 con Mastino đẹp từ nước Ý, có bao nhiêu tiền cũng mua không được, mua chó con thì 90% là chó đểu, còn mua chó lón, đẹp thì bảo đảm vài hôm sau lăn đùng ra chết . Những breeders người Ý cho tới hôm nay vẫn còn mang tiếng xấu, nhưng đó là lưật chơi theo kiểu giang hồ của họ, muốn chơi với họ thì phải chơi theo luật của họ . Thậm chí ngày hôm nay muốn mua 1 con chó con đẹp từ Ý thì 1, 2 con đầu bạn phải chấp nhận họ gửi cho mình những con xấu, coi đó như là món quá "làm quen", phải nhịn và tiếp tục mua chó của họ thì mới hy vọng có được chó tốt .
Mãi tới giữa thập niên 90, khi mà bên Ý có nhiều chó đẹp rồi thì họ mới bán 1 số con thuộc loại trung bình khá ra ngoài (đương nhiên là với giá cắt cổ) . Và cho dù bạn có mua 2 con đẹp nhất nước Ý về nhân giống thì vẫn đẻ con ra không đẹp bằng bên Ý, bí mật vẫn nằm trong tay họ .
Bên cạnh đó không thể không nhắc tới những anh hùng vô danh, đó là những bác nông dân người Ý, những người này không bị vây bởi vòng danh lợi, họ thích con chó nào thì cho nó phối với con đó, họ dựa vào bí quyết truyền khẩu của cha ông để gìn giử giống chó này . Những con chó con đẻ ra họ không cần biết giá bao nhiêu, vì họ đâu có bán, chỉ giử lại nuôi và cho hàng xóm . Họ cũng không bị danh lợi ảnh hưởng, họ không cần biết ngoài kia con nào vô địch, chó con của họ cũng không vì chức vô địch mà đẻ ra .
Trong khi những breeders đi show khó mà giữ lòng thanh tịnh, tuy biết rằng có những con có di truyền tốt về mặt nào đó, 1, 2 thế hệ đầu con nó sẽ không đẹp lắm, nhưng bị mấy thằng mình ghét, coi nó chẳng ra gì nhưng nó thắng giải ngoài kia, nghe nó hí hó, khè khẹt mình, nói trên đầu trên cổ mình thì làm sao mà chịu nỗi ? Nên đành phải breed những con đẹp với nhau để tìm 1 vài con đẹp trong bầy đi show, cho dù những con đẹp này sự di truyền không ổn định hay có mầm bệnh trong người, và con của nó có 1, 2 con đẹp nhưng số còn lại thì là đồ rác, sự di truyền kiểu như vậy cứ lẫn quẫn từ thế hệ trước sang thế hệ sau . Sau này có 1 số người "bật mí" những con chó đẹp của những breeders sau này là có nguồn từ những bác nông dân quê mùa, bị họ dụ mua rồi đem về gắn tên của breeder vô, rồi phối ra những nhà vô địch . (dù sao cũng chỉ là lời đồn, nhưng có điều tôi biết chắc 90% pedigree từ thâp niên 90 trở về trước của người Ý là không tin được)
Chẳng có ai chỉa súng vô đầu kêu người Ý phải yêu thương con Mastino của họ hết, nhưng cha ông họ nuôi và yêu thương nó thì họ cũng yêu thương nó và bảo tồn nó bằng mọi giá .
Bây giờ Mastino là niềm tự hào của người Ý, con Mastino là quốc gia chi bảo của nước Ý, thời thế dù có đổi thay, vật đổi sao dời đi chăng nữa, ngày nào còn có người Ý yêu thương nó thì nó sẽ mãi mãi tồn tại với người dân Ý .
(Kỳ sau tôi sẽ nói tiếp về Neo ngày hôm nay)