tiếp cận chó lạ !

[[animal RESCUE]]

chú ý
topic này mở ra không phải để chia sẻ kinh nghiệm tiếp cận chó lạ cho các đối tượng tầm cẩu vào quá nhậu =.=!

Đối với dog trainners , việc tiếp xúc và bắt đầu làm quen với đồng nghiệp mới là việc thường xuyên và cần làm thật tốt, để huấn luyện ra được một chú chó tốt .

vậy xin mời mọi người cùng bàn luận, chia sẻ về kiến thức tiếp cận đối tượng!
việc bàn luận này sẽ có ích cho những người lần đầu tiên nuôi chó, hoặc những người sắp nuôi chó , những huấn luyện viên, mọi người cứ tự tin phát biểu kinh nghiệm, suy nghĩ của mình đế cùng đàm đạo !

Cá nhân AR vạch ra một quá trình cho việc tiếp cận này như sau :

1. Quan sát đối tượng 4 chân từ xa để xem phản ứng khi ta thu hẹp khoảng cách.

2. từ bước 1 vạch ra những đối sách thích hợp với kiểu phản ứng của đối tượng.

3. thực hiện kế hoạch.

Hãy bắt đầu bàn luận bằng cácg kể về kinh nghiệm của mình, hoặc những suy luận của mình trong việc này

Have fun! :beer

 

[anhthe98]

chú ý


3. thực hiện kế hoạch.

Hãy bắt đầu bàn luận bằng cácg kể về kinh nghiệm của mình, hoặc những suy luận của mình trong việc này

Have fun! :beer

Kế hoạch thực hiện thế này được không

Cách 1 : Khi tiếp xúc với chó, nên gọi ngay tên riêng của nó và cho mồi. Nếu chó nhận mồi ngay là biểu hiện của quan hệ đáng tin tưởng, nên vuốt ve nó và sau đó dắt đi dạo chơi, có dây dắt.

Bắt đầu làm quen

kết quả

 

[kidzwalk]

Theo em thì :
Bước 1: Theo dõi thái độ của nó ( ví dụ nó có thân thiện hay tỏ ra phản kháng mạnh mẽ khi mình vào gần )
- Không nên nhìn vào mắt chó khi muốn tiếp cận ( để tránh nó hoảng loạn gây ra phản kháng )
- Từ từ lại gần, ko tỏ ra sợ hãi hay mạnh bạo quá ( tốt nhất là gọi tên riêng của nó ), lại gần và từ từ vuốt nhẹ vào đầu nó để tham dò thái độ thân thiện
- Không nên cầm theo vật dụng ji lạ trên tay ( gậy gộc hoặc dây - miễn dịch với bọn câu chó hoặc đánh thuốc bả )
Bước 2: Khi chú chó đã tỏ ra thân thiện thì lúc này mình có thể chơi đùa với nó 1 lúc khoảng tầm trên 20p thì tốt nhất
Theo kinh nghiệm của e chỉ được đến vậy thôi ạ

 

[vanglai213]

tiết mục này khá hay và thú vị...em không biết mình có duyên hay gì với chó ,nhưng bất kể con chó nào dữ ở xóm em ,em có thể ( làm quen ) được với nó ...Nhưng tiết mục đầu em không gọi tên chó đâu rất nguy hiểm ^^ với những chú chó nhìn nhận theo cách nào, cự ly gần hay xa ,nếu cự ly gần em chết chắc luôn không chạy được ^^... vì sao lại không gọi tên chó được có mấy điểm sau đây bà con lưu ý nguy hiểm kinh luôn:
- dòng chó dữ thứ nhất lao ra cắn liền , khi gọi nó , dạng như kích thích nó đang đà lao mình gọi kiểu gì cũng vài vết
- 2 là chó có quen gọi tên riêng không? đối với những chú chó được thả nhiều chủ ít khi âu yếm vuốt ve gọi tên riêng của nó thường : ít gọi hoặc bỏ băng với những chú chó cá tính độc lập rất nguy hiểm
- 3 gọi tên chó lạ trong thời điểm nào? không gian nào? ở đâu ? chớ gọi tên con chó trong lãnh thổ của nó khi chúng đang kiểm xoát, có nghĩa để ý thái độ chó thê nào ?chú chó có mừng rỡ không, hay là tỏ vẻ hăm he
Lên em nghĩ trước khi biết tên chú chó rồi cũng không lên gọi tên nó bác theanh à rất nguy hiểm, điều này áp dụng với TZ nhà em rồi ^^ em biết

.

 

[[animal RESCUE]]

bây giờ áp dụng vào từng trường hợp cụ thể để mọi người cùng bàn .

Hoàn cảnh : chủ mới tới mang chó ( đã lớn ) về nhà nuôi. lần đầu chó gặp chủ mới , hoặc chó và chủ mới chưa có tình cảm, chó chưa biết chủ mới lần nào.
con chó : tính tình không hung dữ, không nhút nhát, không thân thiện quá mức, nói chung là rất vừa phải và cũng khá cảnh giác.

đối với con chó như này thì việc tiếp cận là khá đơn giản, nhưng cũng sẽ có trường hợp vô tình kích động chó làm thất baiij việc tiếp cận.

mọi người thử bàn xem những khả năng nào , hành động nào của chủ mới sẽ kích động con chó khong muốn tiếp xúc với chủ mới ( bỏ qua mấy hành động bạo lực hay thô thiển , hãy chỉ nói đến những việc mà ta có thể phạm sai lầm )

mời mọi người !

 

[andyaus155]

bây giờ áp dụng vào từng trường hợp cụ thể để mọi người cùng bàn .

Hoàn cảnh : chủ mới tới mang chó ( đã lớn ) về nhà nuôi. lần đầu chó gặp chủ mới , hoặc chó và chủ mới chưa có tình cảm, chó chưa biết chủ mới lần nào.
con chó : tính tình không hung dữ, không nhút nhát, không thân thiện quá mức, nói chung là rất vừa phải và cũng khá cảnh giác.

đối với con chó như này thì việc tiếp cận là khá đơn giản, nhưng cũng sẽ có trường hợp vô tình kích động chó làm thất baiij việc tiếp cận.

mọi người thử bàn xem những khả năng nào , hành động nào của chủ mới sẽ kích động con chó khong muốn tiếp xúc với chủ mới ( bỏ qua mấy hành động bạo lực hay thô thiển , hãy chỉ nói đến những việc mà ta có thể phạm sai lầm )

mời mọi người !

Ở trường hợp này, mình chưa có kinh nghiệm nên không dám đưa ra ý kiến của riêng mình nhưng theo chuyên gia Cesar Millan (chuyên gia khắc phục những tật xấu và hướng dẫn người nuôi làm chủ chó) thì ngay lần đầu gặp chú chó đó:
- Mắt không nhìn vào mặt chó (no eye contact). Bước vào cửa nói chuyện với người ở đó và coi như không thấy sự hiện diện của con chó đó.
- Ngực ưỡn lên, dáng vẻ tự tin đứng gần để yên cho con chó đó ngửi.
- Nếu con chó đó hiền, thì bạn hãy tự cầm xích tròng vào cổ nó, nếu nó dữ dằn thì nhờ chủ cũ của nó xích dùm
- Dắt con chó đi 1 vòng, nó không theo thì giật dây xích bắt nó phải đi, dù nó ngồi xuống cũng phải kéo nó đi, không cho nó toại nguyện với việc nó đang làm để tỏ ý chống đối mình. (Kéo chó khi nó ngồi ì ra cũng không cần quay lai nhìn chó, con chó dễ dàng nhận ra cảm xúc của mình nếu mình nhìn vào mặt nó)
- Tất cả công đoạn từ lúc mới vào đến lúc này, không gọi tên chó, không nói nhiều với chó, chỉ thể hiện hành động mà thôi.


Chỉ cần như vậy thôi, khi chó về nhà mới chưa có nghe lời mình ngay như chủ cũ nhưng nó vẫn coi mình hơn nó 1 bậc, không dám chống đối ^^

** Đi chơi ở đâu mà gặp chó dữ chạy ra cắn, nếu thấy không chạy thoát được thì đừng chạy, cũng không thể gọi ai được thì hãy đứng im, không nhìn vào chó, không hét, không nói gì để kệ nó ngửi, nếu nó cắn thi hãy co người lại che đầu và mặt và phía trước người.
Càng hét, càng chạy, càng nhìn vào mặt chó thì càng nguy hiểm!

 

[Hung.tinhyeu]

Ở trường hợp này, mình chưa có kinh nghiệm nên không dám đưa ra ý kiến của riêng mình nhưng theo chuyên gia Cesar Millan (chuyên gia khắc phục những tật xấu và hướng dẫn người nuôi làm chủ chó) thì ngay lần đầu gặp chú chó đó:
- Mắt không nhìn vào mặt chó (no eye contact). Bước vào cửa nói chuyện với người ở đó và coi như không thấy sự hiện diện của con chó đó.
- Ngực ưỡn lên, dáng vẻ tự tin đứng gần để yên cho con chó đó ngửi.
- Nếu con chó đó hiền, thì bạn hãy tự cầm xích tròng vào cổ nó, nếu nó dữ dằn thì nhờ chủ cũ của nó xích dùm
- Dắt con chó đi 1 vòng, nó không theo thì giật dây xích bắt nó phải đi, dù nó ngồi xuống cũng phải kéo nó đi, không cho nó toại nguyện với việc nó đang làm để tỏ ý chống đối mình. (Kéo chó khi nó ngồi ì ra cũng không cần quay lai nhìn chó, con chó dễ dàng nhận ra cảm xúc của mình nếu mình nhìn vào mặt nó)
- Tất cả công đoạn từ lúc mới vào đến lúc này, không gọi tên chó, không nói nhiều với chó, chỉ thể hiện hành động mà thôi.


Chỉ cần như vậy thôi, khi chó về nhà mới chưa có nghe lời mình ngay như chủ cũ nhưng nó vẫn coi mình hơn nó 1 bậc, không dám chống đối ^^

** Đi chơi ở đâu mà gặp chó dữ chạy ra cắn, nếu thấy không chạy thoát được thì đừng chạy, cũng không thể gọi ai được thì hãy đứng im, không nhìn vào chó, không hét, không nói gì để kệ nó ngửi, nếu nó cắn thi hãy co người lại che đầu và mặt và phía trước người.
Càng hét, càng chạy, càng nhìn vào mặt chó thì càng nguy hiểm!

Nếu nó cắn mà chỉ co người, lấy tay che đầu, mặt, và phía trước người thôi thì chưa đủ, nhỡ may nó cắn vào chỗ ngã ba sung sướng thì sao đây ?.

 

[vanglai213]

Nếu nó cắn mà chỉ co người, lấy tay che đầu, mặt, và phía trước người thôi thì chưa đủ, nhỡ may nó cắn vào chỗ ngã ba sung sướng thì sao đây ?.

vụ này chính xác đấy thế mới nói ^^ chó nghiệp vụ nó khác đơn thuần với chó nhà và những con có thần kinh đặc biệt nó hâm hâm dở dở nó cắn chộm như mấy em chó ta nhà ta thì hết hồn, lúc đó chỉ có nhồm lên hét rồi chạy thôi, chứ nó cắn vào chỗ hiểm po tay máu ào ào chảy ra thì biết làm thế nào, mồm chó vó ngựa đúng không anh nhỉ

 

[anhthe98]

tiết mục này khá hay và thú vị...em không biết mình có duyên hay gì với chó ,nhưng bất kể con chó nào dữ ở xóm em ,em có thể ( làm quen ) được với nó ...Nhưng tiết mục đầu em không gọi tên chó đâu rất nguy hiểm ^^ với những chú chó nhìn nhận theo cách nào, cự ly gần hay xa ,nếu cự ly gần em chết chắc luôn không chạy được ^^... vì sao lại không gọi tên chó được có mấy điểm sau đây bà con lưu ý nguy hiểm kinh luôn:
- dòng chó dữ thứ nhất lao ra cắn liền , khi gọi nó , dạng như kích thích nó đang đà lao mình gọi kiểu gì cũng vài vết
- 2 là chó có quen gọi tên riêng không? đối với những chú chó được thả nhiều chủ ít khi âu yếm vuốt ve gọi tên riêng của nó thường : ít gọi hoặc bỏ băng với những chú chó cá tính độc lập rất nguy hiểm
- 3 gọi tên chó lạ trong thời điểm nào? không gian nào? ở đâu ? chớ gọi tên con chó trong lãnh thổ của nó khi chúng đang kiểm xoát, có nghĩa để ý thái độ chó thê nào ?chú chó có mừng rỡ không, hay là tỏ vẻ hăm he
Lên em nghĩ trước khi biết tên chú chó rồi cũng không lên gọi tên nó bác theanh à rất nguy hiểm, điều này áp dụng với TZ nhà em rồi ^^ em biết

.

Cách 1 không áp dụng được với TZ nhà đồng chí à ) thử cách khác xem nào :angel:

Cách 2 : Đứng yên đưa tay ra cho chó ngửi nếu nó ngửi rồi ngước lên nhìn bạn là nó đã đồng ý cho bạn chạm vào nó. Hãy vuốt ve chó từ ngực để nó cảm thấy dễ chịu …… các bước tiếp theo….. tiếp theo ....

 

[anhthe98]

Nếu nó cắn mà chỉ co người, lấy tay che đầu, mặt, và phía trước người thôi thì chưa đủ, nhỡ may nó cắn vào chỗ ngã ba sung sướng thì sao đây ?.

Bác này nói sai rồi lúc chó sắp cắn người nào chả sợ sun hết rồi lấy đâu mà chó đớp được

 

[vanglai213]

Cách 1 không áp dụng được với TZ nhà đồng chí à ) thử cách khác xem nào :angel:

Cách 2 : Đứng yên đưa tay ra cho chó ngửi nếu nó ngửi rồi ngước lên nhìn bạn là nó đã đồng ý cho bạn chạm vào nó. Hãy vuốt ve chó từ ngực để nó cảm thấy dễ chịu …… các bước tiếp theo….. tiếp theo ....

2 cách không được anh à ^^ chủ và khách ngồi chơi tiếp cận nó cảm thấy thoải mái nó cho bác vuốt ve thỏa thích, chứ bác vừa vào dơ tay cho nó ngửi hay gọi nó thì nó sơi liền, dằn mặt trước làm quen sau ^^.Biết tính nó thì làm quen rất dễ anh à, nhưng cậu này được đi chơi đâu thì ai sờ cũng được riêng trong nhà thì khó hơn chút ,anh chàng cảnh giác quá lên đành khó tiếp xúc lúc vào nhà ...anh hỏi anh minhcuong biết liền .ĐÓ là chó nhà em ,còn chó ta mình thì khác nhiều con nó thả đi hoang, làm quen nó đã khó nói gì sờ ^^ nhưng em dắt 2 chú chó đi chơi ngoài ,mấy con chó toàn lao ra cắn 2 con nhà em nhưng gặp em 1 lúc không hiểu sao nó không sủa nữa lừ lừ đi tới ngửi ,nếu con thần kinh vững em chạm được vào mõm nó ,chủ động đưa tay ra được, còn con nào thận trọng hoặc thần kinh không vững lùi lại vài bước dựng lông chạy tón vào nhà , các bác cho em hỏi ý của nó là gì vậy ?

 

[andyaus155]

Hì mình nói co người là co gập người lại mà chứ có phải co người tạo dáng giống Lý Đức hay Phạm Văn Bách đâu ^^
Và ở đây là nói xác định không chạy được, không cầu cứu được (như vụ mấy em bé vào rừng cao su ăn cắp mủ đó ^^), dù có chạy cũng bị nó đuổi theo vật xuống ngay. Càng la hét, càng chạy càng tạo thêm nguy hiểm ^^

 

[vanglai213]

Hì mình nói co người là co gập người lại mà chứ có phải co người tạo dáng giống Lý Đức hay Phạm Văn Bách đâu ^^
Và ở đây là nói xác định không chạy được, không cầu cứu được (như vụ mấy em bé vào rừng cao su ăn cắp mủ đó ^^), dù có chạy cũng bị nó đuổi theo vật xuống ngay. Càng la hét, càng chạy càng tạo thêm nguy hiểm ^^

vậy mình cũng có 1 cách cách này chính mình đã trải qua từ hồi lớp 1 vô tình đi học đi qua đường tắt vào đúng nhà có cái vườn khá rộng nhưng may mới vào tường, lúc đó học mới lớp 1 thôi đi cùng với cô bạn hàng xóm, cô bạn thì đi sau lên nghe thây tiếng cho sủa mình đỡ bạn qua trước , bạn chạy được mình thì run quá, lúc đó không biết làm gì vì sợ quá đành ngồi sát xuống hàng rào, mặt thì lấy mũ che lại , lúc 4 con chó chạy qua mình cũng chỉ hé nhìn quá chút, nó đến gần cũng chỉ ngửi ngửi thấy mình ngồi im lên chúng bỏ đi, cũng từ đó đi chơi bị chó đuổi mình cũng làm như vậy, cảm thấy cũng có tác dụng rất lớn. chứ đứng im mình đảm bảo có những con chó vẫn lao cắn nhưng nó chỉ cắn dứ thôi khi ta đã đứng im, nói ra đành chấp nhận bị cắn^^

 

[andyaus155]

vậy mình cũng có 1 cách cách này chính mình đã trải qua từ hồi lớp 1 vô tình đi học đi qua đường tắt vào đúng nhà có cái vườn khá rộng nhưng may mới vào tường, lúc đó học mới lớp 1 thôi đi cùng với cô bạn hàng xóm, cô bạn thì đi sau lên nghe thây tiếng cho sủa mình đỡ bạn qua trước , bạn chạy được mình thì run quá, lúc đó không biết làm gì vì sợ quá đành ngồi sát xuống hàng rào, mặt thì lấy mũ che lại , lúc 4 con chó chạy qua mình cũng chỉ hé nhìn quá chút, nó đến gần cũng chỉ ngửi ngửi thấy mình ngồi im lên chúng bỏ đi, cũng từ đó đi chơi bị chó đuổi mình cũng làm như vậy, cảm thấy cũng có tác dụng rất lớn. chứ đứng im mình đảm bảo có những con chó vẫn lao cắn nhưng nó chỉ cắn dứ thôi khi ta đã đứng im, nói ra đành chấp nhận bị cắn^^

Thì mình nói ở trên là co người lại (như kiểu ngồi xổm xuống đó), tay che mặt và cổ, không chạy, không la hét thì chó đang lồng lên cũng sẽ ngạc nhiên mà chạy lại ngửi, giảm thiểu nguy hiểm ^^

 

[anhthe98]

Cách nào cũng không được hả đồng chí VL hehe. Thử thêm cách 3 xem sao? Lưu ý đây là các cách theo chủ đề chủ topic đưa ra dành cho các Dog Trai chứ không phải cứ chó lạ là lại gần nhé hihi

Cách 3 : Chủ đưa chó đi dạo chơi, trong khi đó người dạy nó đi đến từ phía sau lừa cầm lấy dây dắt không để cho chó biết (nếu chó dữ phải đeo rọ mõm) và tiếp tục cho chó đi dạo chơi, còn chủ chó lừa bỏ đi. Khi cho chó đi dạo chơi không rút ngắn cự li giữ người với chó (giữ nguyên khoảng cách dây dắt). Người dạy đột nhiên gọi tên riêng của chó và cho mồi.

 

[vanglai213]

Cách nào cũng không được hả đồng chí VL hehe. Thử thêm cách 3 xem sao? Lưu ý đây là các cách theo chủ đề chủ topic đưa ra dành cho các Dog Trai chứ không phải cứ chó lạ là lại gần nhé hihi

Cách 3 : Chủ đưa chó đi dạo chơi, trong khi đó người dạy nó đi đến từ phía sau lừa cầm lấy dây dắt không để cho chó biết (nếu chó dữ phải đeo rọ mõm) và tiếp tục cho chó đi dạo chơi, còn chủ chó lừa bỏ đi. Khi cho chó đi dạo chơi không rút ngắn cự li giữ người với chó (giữ nguyên khoảng cách dây dắt). Người dạy đột nhiên gọi tên riêng của chó và cho mồi.

cách này được anh à. Em cũng có nói ở trên ra ngoài nó lành thế mà ở nhà nó ai cũng cảnh giác ^^,bác đến nhà em chơi 1 hôm xem,bác có mùi chó cái salo nữa thì nó kết bác như người yêu.
Nhưng với những chú chó ta chưa được giáo dục thì làm cách nào?mấy chiêu này hơi khó áp dụng vì chủ chó cũng ít tiếp xúc với chó nữa anh à

 

[anhthe98]

cách này được anh à. Em cũng có nói ở trên ra ngoài nó lành thế mà ở nhà nó ai cũng cảnh giác ^^,bác đến nhà em chơi 1 hôm xem,bác có mùi chó cái salo nữa thì nó kết bác như người yêu.
Nhưng với những chú chó ta chưa được giáo dục thì làm cách nào?mấy chiêu này hơi khó áp dụng vì chủ chó cũng ít tiếp xúc với chó nữa anh à

Có cách này thấy các HLV trước đây hay áp dụng nhưng thực tế mình chưa thử bao giờ
nhưng thấy cũng công hiệu , đặc biết với mấy ông chó ta =))

Cách 4 : Chó đang xích, rọ mõm, HLV vào nhà chó sủa dữ , HLV quát 1 câu " sai " thật to hơn tiếng chó sủa vào dắt chó đi ra ngoài tiếng sau quay lại thấy chó ngoan hơn cún con )

 

[vanglai213]

Có cách này thấy các HLV trước đây hay áp dụng nhưng thực tế mình chưa thử bao giờ
nhưng thấy cũng công hiệu , đặc biết với mấy ông chó ta =))

Cách 4 : Chó đang xích, rọ mõm, HLV vào nhà chó sủa dữ , HLV quát 1 câu " sai " thật to hơn tiếng chó sủa vào dắt chó đi ra ngoài tiếng sau quay lại thấy chó ngoan hơn cún con )

nó phục mình sát quả đất luôn , em nghĩ lúc đó nó cảm thấy yên tâm lên anh là chủ thứ 2 của nó đấy . Thấy thế mới thấy bọn chó nhiều con bảo trung thành đến cũng, nhưng cuối cũng vẫn khuất phục anh nhỉ . Nếu có 1 chú chó rõ mõm vào cũng không chịu, HLV dắt vào cũng không chịu, bỏ rõ mõm ra xin anh HLV đó miếng , phải làm thế nào hả anh ?

 

[anhthe98]

nó phục mình sát quả đất luôn , em nghĩ lúc đó nó cảm thấy yên tâm lên anh là chủ thứ 2 của nó đấy . Thấy thế mới thấy bọn chó nhiều con bảo trung thành đến cũng, nhưng cuối cũng vẫn khuất phục anh nhỉ . Nếu có 1 chú chó rõ mõm vào cũng không chịu, HLV dắt vào cũng không chịu, bỏ rõ mõm ra xin anh HLV đó miếng , phải làm thế nào hả anh ?

Chó ta quát to 1 câu 99,9 % sợ cúp hết đuôi làm sao dám có ý chí phản kháng ( AE mình nói bé với nhau thôi không các bác chuyên nuôi chó ta vào phản pháo thì mệt ) ) Còn nhiều cách bạo lực hơn cơ nhưng thấy cách 4 đã có tí bạo lực rồi nên mình không nên bàn thêm mấy cách kia làm gì =))

 

[vanglai213]

Chó ta quát to 1 câu 99,9 % sợ cúp hết đuôi làm sao dám có ý chí phản kháng ( AE mình nói bé với nhau thôi không các bác chuyên nuôi chó ta vào phản pháo thì mệt ) ) Còn nhiều cách bạo lực hơn cơ nhưng thấy cách 4 đã có tí bạo lực rồi nên mình không nên bàn thêm mấy cách kia làm gì =))

hehe thường thì các con chó chưa bị rọ mõm bao giờ lúc bị rọ mõm vào tâm trí rất hoảng loạn lên, nó lo lắng quá thì phải, HLV quát to dọa nó lúc đó nó định thần hay chăng anh nhi ? ^^
Thêm 1 ý kiến nữa về tiếp xúc chó lạ, rất nhiều người đã bị cắn chộm bởi những con chó oái oăm , lúc người tiếp xúc từ xa đi đến gần khu vực của chú chó đó cũng định làm quen là trước đứng từ xa quan sát, xong rồi đi sát từ từ vào chú chó, chú chó cũng phản ứng lại bằng cách đi tới gần và cũng lầm vòng qua người đó khoảng cách rất an toàn nhưng bất ngờ vòng lại cắn người đó 1 phát rồi sủa ầm đe dọa ..
1 làm sao nhận biết chú chó đó có thể cắn chộm khi biểu hiện chú chó rất bình thường hả anh ?
2 chú chó đó làm thế nào để đưa chú chó và người làm quen đó vào vị trí cân bằng để chú chó không cắn chộm được :worried:
anh chơi chó nhiều năm có thể cho em và mọi người vài chiêu để tránh được không hả anh ?