hchungkt80
Dịch giả Vietpet
Vào ngày 12.4.2009 vừa qua, tại Nga và nhiều nơi trên thế giới đã diễn ra lễ kỷ niệm 60 năm ngày sinh của Yuriy Kuklachev. Chính phủ Moscow, Nga nhân dịp này cũng cảm ơn và thưởng tiền cho ông - nghệ sĩ xiếc lớn của nhân loại. Không chỉ là danh hài, Y.Kuklachev còn lập ra một nhà hát độc nhất trên thế giới: Nhà hát mèo tại Moscow.
Nghệ sĩ độc nhất
Sự nghiệp hoạt động nghệ thuật của Kuklachev đã được hàng trăm tờ báo của Nga cũng như của thế giới đề cập. Ông cũng là tác giả của nhiều cuốn sách, trong đó có những cuốn viết về mèo thuộc dạng bán chạy như Những con mèo yêu quý của tôi (xuất bản tại Paris, Pháp); Ngôi nhà của mèo; Yuriy Kuklachev và 120 con mèo của mình. Ngoài ra, ông còn biên soạn cuốn giáo trình Nếu bạn muốn trở thành diễn viên hài, dành cho các học viên trường xiếc. Tựu trung, từ lâu tên tuổi của Kuklachev đã vượt khỏi biên giới nước Nga rộng lớn.
Điều mọi người ít biết là dù cho cái tên Kuklachev nghe rất xiếc, nhưng người nghệ sĩ này lại không phải hậu duệ nối nghiệp của một dòng tộc danh tiếng chuyên hoạt động về xiếc như truyền thống. Cha mẹ ông vốn là kỹ sư ở quận Tchekhov, ngoại Moscow. Vợ của ông - bà Yuriya Elena và con trai trưởng Dmitry cũng cùng làm trong nhà hát mèo với ông. Còn hai người con khác là Ekateryna và Bladimir hiện vẫn còn đi học.
Kuklachev bước vào nghệ thuật cũng như hàng ngàn diễn viên khác. Khi còn trẻ, Kuklachev tham gia hội diễn quần chúng toàn liên bang và nhận được giải thưởng. Nhưng quan trọng hơn, các nhà chuyên môn đã để ý đến chàng trai trẻ và mời Kuklachev vào học tại trường Trung cấp xiếc & nghệ thuật Mocow. Như vậy, sự nghiệp của một nghệ sĩ độc nhất (nói như thế không hề khoa trương), một danh hài sáng chói, nhà nuôi thú tuyệt vời đã bắt đầu.
Vào năm 1971, ở độ tuổi 22, Kuklachev tốt nghiệp Trung cấp xiếc & nghệ thuật Moscow và theo tiếp tục học tại Đại học sân khấu Moscow, chuyên ngành Phê bình sân khấu. Tuy nhiên sau đó Kuklachev không trở thành nhà phê bình như dự định (mà nếu như thế, thế giới sẽ vĩnh viễn mất đi "vua mèo"), mà vẫn tiếp tục theo đuổi nghề xiếc.
Tin chấn động
Ra trường, Kuklachev được Liên đoàn xiếc Liên Xô (cũ) nhận về làm việc. Vào năm 1976, lần đầu tiên ông bước ra sân khấu với tiết mục biểu diễn cùng mèo. Ngay từ giây phút đó, tên tuổi của Kuklachev được dân Moscow bàn tán sôi nổi. Bởi, lâu nay người ta vẫn tin rằng không thể huấn luyện mèo làm xiếc. Vì thế chuyện mèo biểu diễn các động tác cực kỳ khó khi đó được cho là "tin chấn động".
Chàng hề Kuklachev bước ra sân khấu trong bộ trang phục biểu diễn màu xanh da trời, trên vai là chú mèo mang tên Strelka, còn lẽo đẽo theo sau là con chó tên Paste. Sự xuất hiện của bộ ba "cọc cạch" đã làm cho khán giả cười thích thú. Hơn thế, chú mèo không những không có ý định bỏ chạy mà còn biểu diễn như là nhân vật chính với Kuklachev.
Thành công ngay từ lần đầu tiên đã khích lệ Kuklachev sáng tạo ra nhiều tiết mục, chương trình mới như Những chú mèo và anh hề; Thành phố và thế giới, chinh phục khán giả trong và ngoài nước. Kuklachev cùng với những chú mèo của mình biểu diễn ở Rumania (năm 1973), Cuba (1974), Canada (1976), Mỹ (1977), Puerto Rico (1978); Đức (1980 và 1990), Nhật Bản (1981 và 1985); Argentina (1982); Uruguay, Peru, Venezuela (1983), Pháp (1984 và 1994), Israel (1990 và 1992), Hà Lan (1990), Bỉ (1990 và 1993), Anh (1991), Ý (1992) cùng nhiều nước khác.
Thời gian lưu diễn ở Canada, Kuklachev được thủ tướng nước này là ông Elliott Trudeau mời ăn cơm trưa. Còn ở Anh, chỉ vì thủ tục kiểm dịch ngặt nghèo, nên Kuklachev không thể mang hết 120 con mèo của mình để phục vụ chương trình như đã định. Trong vòng 3 tháng tại đây, ông tìm mua một số con mèo ngoài phố, số khác do người dân Anh tặng, để huấn luyện chúng, dàn dựng tiết mục mới. Và đây chính là tiết mục được người Anh công nhận hay nhất trong năm, còn Kuklachev được cấp bằng khen danh dự.
Đa năng bách nghệ
Không đơn thuần chỉ là danh hài biểu diễn cùng mèo, Kuklachev là nghệ sĩ đa năng, bách nghệå. Ông là diễn viên tung hứng, diễn viên đi dây, người đóng thế (cascadeur), nhà ảo thuật, người dạy thú. Kuklachev từng nói: "Diễn viên hài không phải là người biết cách chọc cười, mà là người phải biết làm tất cả". Cũng có thể chính vì thế mà ông được cả trẻ em lẫn người lớn yêu thích.
Vào năm 1990, Kuklachev xây dựng nhà hát mèo đầu tiên trên thế giới tại đại lộ Kutuzov, Moscow. Ông quy tụ những bạn bè đồng chí hướng là họa sĩ, nhà thiết kế, nhiếp ảnh gia để cùng nhau xây dựng nên một nhà hát có một không hai. Tại đây, các đạo diễn, diễn viên xiếc sống hòa đồng, vui vẻ để cùng hơn 100 diễn viên mèo và cả chó tạo nên những tiết mục độc đáo, đem đến những giây phút sảng khoái, thật sự vui vẻ cho người xem. Ngoài chương trình biểu diễn, nơi đây còn liên tục triển lãm chuyên đề về mèo với nhiều thể loại: tranh sơn dầu, khắc gỗ, gò đồng... Trong thời gian biểu diễn tại Pháp, nhà hát mèo của Kuklachev được tặng Cúp vàng và danh hiệu "Nhà hát đặc sắc nhất thế giới". Trong các năm từ 1991 - 1993, nhà hát còn mở cả trường đào tạo diễn viên hài.
Không khép mình, Kuklachev luôn hợp tác với các đạo diễn danh tiếng để xây dựng những tiết mục hấp dẫn mang tính nhân văn cao. Ông còn tham gia nhiều chương trình thiếu nhi trên truyền hình. Đặc biệt, Kuklachev là khách mời thường xuyên của chương trình Chúc bé ngủ ngon và tham gia các bộ phim như Chú mèo và danh hài, Cao hơn cầu vồng, Nụ cười hiền lành... Ông là nhân vật chính trong bộ phim Bức thư từ Tampere do Liên Xô - Phần Lan hợp tác sản xuất.
Lao động nghệ thuật miệt mài, luôn vươn tới đỉnh cao sự sáng tạo, nên Kuklachev nhận được nhiều giải thưởng cao quý cấp quốc gia và quốc tế. Năm 1979 ông được phong là Nghệ sĩ nhân dân Nga. Trước đó vào năm 1976, ông được Canada tặng thưởng giải "Vương miện vàng". Do thành tích trong nghề huấn luyện thú và đối xử nhân đạo với động vật, ông được Nhật Bản tặng "Oscar vàng" vào năm 1981, được các nhà báo quốc tế tặng "Cúp nhà báo thế giới" vào năm 1987... Ông là thành viên danh dự của Hiệp hội diễn viên hài Mỹ. Đặc biệt, Kuklachev rất nổi tiếng ở Pháp. Tại đó, trong sách giáo khoa tiếng Nga còn có nguyên một chương về ông để dạy trẻ em Pháp mang tiêu đề Những bài học về lòng tốt. Còn Bưu điện San Marino phát hành con tem có in hình Kuklachev để ghi nhận tài năng của ông. Ông là người thứ hai trên thế giới, sau danh hài Oleg Popov, nhận được vinh dự này.
Ngữ Tử Yên
Nghệ sĩ độc nhất
Sự nghiệp hoạt động nghệ thuật của Kuklachev đã được hàng trăm tờ báo của Nga cũng như của thế giới đề cập. Ông cũng là tác giả của nhiều cuốn sách, trong đó có những cuốn viết về mèo thuộc dạng bán chạy như Những con mèo yêu quý của tôi (xuất bản tại Paris, Pháp); Ngôi nhà của mèo; Yuriy Kuklachev và 120 con mèo của mình. Ngoài ra, ông còn biên soạn cuốn giáo trình Nếu bạn muốn trở thành diễn viên hài, dành cho các học viên trường xiếc. Tựu trung, từ lâu tên tuổi của Kuklachev đã vượt khỏi biên giới nước Nga rộng lớn.
Điều mọi người ít biết là dù cho cái tên Kuklachev nghe rất xiếc, nhưng người nghệ sĩ này lại không phải hậu duệ nối nghiệp của một dòng tộc danh tiếng chuyên hoạt động về xiếc như truyền thống. Cha mẹ ông vốn là kỹ sư ở quận Tchekhov, ngoại Moscow. Vợ của ông - bà Yuriya Elena và con trai trưởng Dmitry cũng cùng làm trong nhà hát mèo với ông. Còn hai người con khác là Ekateryna và Bladimir hiện vẫn còn đi học.
Kuklachev bước vào nghệ thuật cũng như hàng ngàn diễn viên khác. Khi còn trẻ, Kuklachev tham gia hội diễn quần chúng toàn liên bang và nhận được giải thưởng. Nhưng quan trọng hơn, các nhà chuyên môn đã để ý đến chàng trai trẻ và mời Kuklachev vào học tại trường Trung cấp xiếc & nghệ thuật Mocow. Như vậy, sự nghiệp của một nghệ sĩ độc nhất (nói như thế không hề khoa trương), một danh hài sáng chói, nhà nuôi thú tuyệt vời đã bắt đầu.
Một tiết mục của Kuklachev
Vào năm 1971, ở độ tuổi 22, Kuklachev tốt nghiệp Trung cấp xiếc & nghệ thuật Moscow và theo tiếp tục học tại Đại học sân khấu Moscow, chuyên ngành Phê bình sân khấu. Tuy nhiên sau đó Kuklachev không trở thành nhà phê bình như dự định (mà nếu như thế, thế giới sẽ vĩnh viễn mất đi "vua mèo"), mà vẫn tiếp tục theo đuổi nghề xiếc.
Tin chấn động
Ra trường, Kuklachev được Liên đoàn xiếc Liên Xô (cũ) nhận về làm việc. Vào năm 1976, lần đầu tiên ông bước ra sân khấu với tiết mục biểu diễn cùng mèo. Ngay từ giây phút đó, tên tuổi của Kuklachev được dân Moscow bàn tán sôi nổi. Bởi, lâu nay người ta vẫn tin rằng không thể huấn luyện mèo làm xiếc. Vì thế chuyện mèo biểu diễn các động tác cực kỳ khó khi đó được cho là "tin chấn động".
Chàng hề Kuklachev bước ra sân khấu trong bộ trang phục biểu diễn màu xanh da trời, trên vai là chú mèo mang tên Strelka, còn lẽo đẽo theo sau là con chó tên Paste. Sự xuất hiện của bộ ba "cọc cạch" đã làm cho khán giả cười thích thú. Hơn thế, chú mèo không những không có ý định bỏ chạy mà còn biểu diễn như là nhân vật chính với Kuklachev.
Kuklachev và già đình
Thành công ngay từ lần đầu tiên đã khích lệ Kuklachev sáng tạo ra nhiều tiết mục, chương trình mới như Những chú mèo và anh hề; Thành phố và thế giới, chinh phục khán giả trong và ngoài nước. Kuklachev cùng với những chú mèo của mình biểu diễn ở Rumania (năm 1973), Cuba (1974), Canada (1976), Mỹ (1977), Puerto Rico (1978); Đức (1980 và 1990), Nhật Bản (1981 và 1985); Argentina (1982); Uruguay, Peru, Venezuela (1983), Pháp (1984 và 1994), Israel (1990 và 1992), Hà Lan (1990), Bỉ (1990 và 1993), Anh (1991), Ý (1992) cùng nhiều nước khác.
Thời gian lưu diễn ở Canada, Kuklachev được thủ tướng nước này là ông Elliott Trudeau mời ăn cơm trưa. Còn ở Anh, chỉ vì thủ tục kiểm dịch ngặt nghèo, nên Kuklachev không thể mang hết 120 con mèo của mình để phục vụ chương trình như đã định. Trong vòng 3 tháng tại đây, ông tìm mua một số con mèo ngoài phố, số khác do người dân Anh tặng, để huấn luyện chúng, dàn dựng tiết mục mới. Và đây chính là tiết mục được người Anh công nhận hay nhất trong năm, còn Kuklachev được cấp bằng khen danh dự.
Đa năng bách nghệ
Không đơn thuần chỉ là danh hài biểu diễn cùng mèo, Kuklachev là nghệ sĩ đa năng, bách nghệå. Ông là diễn viên tung hứng, diễn viên đi dây, người đóng thế (cascadeur), nhà ảo thuật, người dạy thú. Kuklachev từng nói: "Diễn viên hài không phải là người biết cách chọc cười, mà là người phải biết làm tất cả". Cũng có thể chính vì thế mà ông được cả trẻ em lẫn người lớn yêu thích.
Vào năm 1990, Kuklachev xây dựng nhà hát mèo đầu tiên trên thế giới tại đại lộ Kutuzov, Moscow. Ông quy tụ những bạn bè đồng chí hướng là họa sĩ, nhà thiết kế, nhiếp ảnh gia để cùng nhau xây dựng nên một nhà hát có một không hai. Tại đây, các đạo diễn, diễn viên xiếc sống hòa đồng, vui vẻ để cùng hơn 100 diễn viên mèo và cả chó tạo nên những tiết mục độc đáo, đem đến những giây phút sảng khoái, thật sự vui vẻ cho người xem. Ngoài chương trình biểu diễn, nơi đây còn liên tục triển lãm chuyên đề về mèo với nhiều thể loại: tranh sơn dầu, khắc gỗ, gò đồng... Trong thời gian biểu diễn tại Pháp, nhà hát mèo của Kuklachev được tặng Cúp vàng và danh hiệu "Nhà hát đặc sắc nhất thế giới". Trong các năm từ 1991 - 1993, nhà hát còn mở cả trường đào tạo diễn viên hài.
Không khép mình, Kuklachev luôn hợp tác với các đạo diễn danh tiếng để xây dựng những tiết mục hấp dẫn mang tính nhân văn cao. Ông còn tham gia nhiều chương trình thiếu nhi trên truyền hình. Đặc biệt, Kuklachev là khách mời thường xuyên của chương trình Chúc bé ngủ ngon và tham gia các bộ phim như Chú mèo và danh hài, Cao hơn cầu vồng, Nụ cười hiền lành... Ông là nhân vật chính trong bộ phim Bức thư từ Tampere do Liên Xô - Phần Lan hợp tác sản xuất.
Lao động nghệ thuật miệt mài, luôn vươn tới đỉnh cao sự sáng tạo, nên Kuklachev nhận được nhiều giải thưởng cao quý cấp quốc gia và quốc tế. Năm 1979 ông được phong là Nghệ sĩ nhân dân Nga. Trước đó vào năm 1976, ông được Canada tặng thưởng giải "Vương miện vàng". Do thành tích trong nghề huấn luyện thú và đối xử nhân đạo với động vật, ông được Nhật Bản tặng "Oscar vàng" vào năm 1981, được các nhà báo quốc tế tặng "Cúp nhà báo thế giới" vào năm 1987... Ông là thành viên danh dự của Hiệp hội diễn viên hài Mỹ. Đặc biệt, Kuklachev rất nổi tiếng ở Pháp. Tại đó, trong sách giáo khoa tiếng Nga còn có nguyên một chương về ông để dạy trẻ em Pháp mang tiêu đề Những bài học về lòng tốt. Còn Bưu điện San Marino phát hành con tem có in hình Kuklachev để ghi nhận tài năng của ông. Ông là người thứ hai trên thế giới, sau danh hài Oleg Popov, nhận được vinh dự này.
Ngữ Tử Yên