Sự chuyển động của chó - lược dịch từ sách của Rashel Peidz Elliot

[Vladavia]

Bài viết được cắt dịch từ cuốn: ДВИЖЕНИЕ СОБАК Иллюстрированное пособие для оценки экстерьера с первого взгляда / Tác giả Рашель Пейдж Эллиот
(Sự chuyển động của chó - tài liệu minh họa để đánh giá ngoại hình từ cái nhìn đầu tiên)
Em không chuyên ngành sinh học và động vật học nên sẽ rất dễ dịch những từ ngữ và câu ko thoát ý hoặc chuẩn theo từ ngữ chuyên ngành của Việt Nam, rất mong các chuyên gia am hiểu về lĩnh vực này cùng sửa chữa để có được sự chính xác nhất)

Chuyển động tự nhiên​

Thuật ngữ “chuyển động” được dung ở đây để xác định phương pháp di chuyển ở các tốc độ khác nhau, đặc tả các nhịp độ và quy luật bước chân. Chuyển động dễ nhận thấy là “bước dạo”, “chạy nước kiệu” và “chạy nước đại”, nhưng “chạy bốn nhịp” và “chạy nước kiệu nhỏ” cũng diễn tả sự đa dạng phong phú về các phương pháp chuyển động của các loài vật bốn chân.

Hai chuyển động mang tính chất thể hiện nhất có lẽ là – “bước dạo” và “chạy nước kiệu”. Khi biểu diễn, trọng tài thường yêu cầu người chủ dẫn chó đi lại để có thế nhận xét các chuyển động - thường biểu hiện thể trạng của chó.


Các mã minh họa và sơ đồ được sử dụng:

Các xương chính đóng vai trò trong việc chuyển động của chó:​

​

 

[Vladavia]

Bước dạo:
Đây là thuật ngữ nghe có vẻ đơn giản nhất, và chẳng thể mổ xẻ phức tạp hơn nữa về định nghĩa của chuyển động này, trừ việc so sánh nó với những chuyển động nhanh hơn mà chó bắt buộc phải tăng tốc để duy trì sự cân bằng và ổn định. Khi bước nhịp cơ thể chó luôn cùng lúc đứng trên ba chi, trong đó các chi luôn rời khỏi mặt đất theo một trật tự chính xác: chi phải sau, chi phải trước, chi trái sau, chi trái trước.

Chạy ngắn bốn nhịp:
Có vẻ giống như bước nhịp nhanh một cách lạch bạch với nhịp điệu của tứ chi không đồng đều, khi đó chó gần như (nhưng không hoàn toàn) cùng lúc nhấc rồi hạ chân từ phải sang trái. Kiểu di chuyển thoải mái tự do này đặc trưng cho một số giống chó lớn, nhưng dần dà có vẻ như nhiều loại chó khác cũng di chuyển kiểu này. Kiểu chạy bốn nhịp được xem như cách để chuyển giao cách di chuyển từ bước nhịp đến các chuyển động nhanh hơn, nhưng kiểu di chuỷen này không hề lẫn được với kiểu chạy nước kiệu hai nhịp.

Chạy ngắn hai nhịp:
Khi chó hoàn toàn trong cùng lúc nhấc và hạ cả hai chi phải, rồi hai chi trái, điều này dẫn đến việc thân nó sẽ bị lắc. Cấu tạo và tỉ lệ của chó ảnh hưởng trực tiếp đến khuynh hướng di chuyển này. Kiều chạy này được thấy ở một vài giống chó lớn, tuy nhiên ta cũng có thể hóm hỉnh rằng kiểu đi này khá mang tính “biểu diễn”. Cũng có thể gọi tên nó là kiểu “đánh võng”.

Chạy nước kiệu – theo hai nhịp:

Chó nhấc cùng lúc nhấc từng hai chân khỏi mặt đất, ta có thể hình dung như một đường chéo – chi sau phải và chi trái trước – chi sau trái và chi phải trước. Khi cùng lúc trụ bằng hai chi chéo nhau như vậy chó sẽ giữ được thăng bằng rất tốt. Một nước kiệu hoàn hảo là chân sau sẽ gần như đặt đúng chỗ vào vị chí chân trước đã đặt trước đó.

Một kiểu khác của nước kiệu, diễn tả cách chó nhấc các chân lên một cách khá cao. Chạy lướt đúng kiểu thì lưng chó trong khi di chuyển phải thẳng, hiệu ứng lớn nhất đạt được là chó phải cong gập các khớp. Kiểu chi chuyển này đặc trưng cho một số giống chó mảnh mai.

Kiểu chạy này có thể thấy ở ngựa kéo xe thượng lưu.​

 

[Vladavia]

Nước kiệu dài
Di chuyển nhanh, khi đó cứ nửa nhịp thì cả 4 chi trong khoảnh khắc đều nhấc khỏi mặt đất. Chi sau sau khi nhún sẽ hất về phía sau, để không dẫn tới việc các chi sẽ bị rối và va vào nhau, quan trọng là các chi phải có sự phối hợp nhịp nhàng và chính xác.

Nước kiệu ngắn:
Kiểu di chuyển này nhỏ nhẹ và có vẻ như không vất vả như nước kiệu dài, nó có ba cú dậm cho mỗi nhịp, khi đó 2 chân sẽ theo đường chéo đặt xuống đất cùng lúc, và hai chân kia kế tiếp theo. Khi chó di chuyển chân trái trước (như trong ảnh), chân phải trước nhấc lên và đặt xuống đồng bộ với chân trái sau.

Chạy nước đại:
Phương pháp di chuyển nhanh nhất, với bốn nhịp kết hợp với phóng mình, khi tất cả chi nhấc khỏi mặt đất, và cơ thể rướn về không gian phía trước. Tôi chưa từng gặp một đoạn miêu tả nào đặc sắc hơn về chạy nước đại như đoạn dưới đây của một nhà động vật học nổi tiếng:
Sự hoàn hảo của phi nước đại phụ thuộc vào sức rướn mạnh về phía trước của vai , chân trước khi cùng lúc phối hợp với eo, chân sau siết mạnh tạo công suất phi lên. Nếu chân sau rắn chắc và di chuyển đúng, nhưng vai không điều khiển chân trước đạt được công suất tương ứng, chuyển động sẽ trở nên gò bó và chậm chạp. Nếu ngược lại, vai hoàn thành rất tốt chức năng, nhưng chân sau lại giậm lực đủ mạnh, hay chân sau ko rướn tới trước đúng tầm, chuyển động trông vẫn sẽ hào nhoáng, nhưng không thể có lực và vận tốc lớn. Bởi vậy, để chạy nước đại hoàn hảo cần phải có bộ khung vai khoẻ mạnh, mông đùi vạm vỡ, lưng và các chi rắn chắc. Ngoài ra, cấu tạo chuẩn của lồng ngực cũng rất quan trọng trong việc điều phối nhịp tim khi hoạt động trong cường độ cao.