KimCuong
Active Member
[imgl="Chó nhà nhận biết rất nhanh ám hiệu của con người về nơi để thức ăn."]http://www.vnexpress.net/Files/Subject/3B/9C/2A/86/cho.jpg[/imgl]
Những người sống ở Thời kỳ Đồ đá cũ có thể là người đầu tiên thuần hóa chó, từ loài sói Canis lupus sống ở Đông Á, cùng thời điểm họ băng qua eo biển Bering để sang Tân Thế Giới cách đây 12.000-14.000 năm. Ba nghiên cứu mới nhất cùng đăng trên tạp chí Science đã tiết lộ như vậy về "anh bạn 4 chân tốt nhất của loài người".
"Những chú cẩu đã san sẻ hơi ấm với loài người ngay từ những ngày đầu tiên của Thời kỳ Đồ đá, trên vùng đất Đông Á cách đây khoảng 15.000 năm", Peter Savolainen, một nhà sinh học tiến hóa tại Viện Công nghệ Hoàng gia Thụy Điển, và cộng sự đã nhận định như vậy trong nghiên cứu đầu tiên.
Để có được kết luận này, nhóm nghiên cứu đã so sánh ADN ty thể (dạng vật chất di truyền chỉ thừa kế theo dòng mẹ, và có thể giúp truy nguyên nguồn gốc của những con cái đầu dòng) của các giống chó và chó sói trên toàn thế giới. Họ phát hiện thấy các loài chó ở Trung Quốc, Thái Lan, Campuchia, Tây Tạng, Hàn Quốc và Nhật Bản có đa dạng gene cao hơn nhiều so với những loài chó ở châu Âu, Tây Á, châu Phi và vùng cực Bắc Mỹ. Như vậy, “có thể tất cả các giống chó hiện đại đều đã bắt nguồn từ Đông Á, sau đó mới di cư sang châu Âu”, Savolainen nói.
Trong một nghiên cứu khác, Jennifer Leonard, thuộc tàng Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia Mỹ ở thủ đô Washington, thì cho rằng, có thể có ít nhất 5 dòng chó nhà đã theo chân con người băng qua dải đất hẹp nối Siberia với Alaska, và đi xuống châu Mỹ vào khoảng 12.000-14.000 năm trước đây. Các nhà khoa học đã tìm kiếm ADN ty thể từ những xương chó, khai quật được tại các khu định cư cổ của người châu Âu ở Mexico, Bolivia, Peru và Alaska. Kết quả giám định cho biết, những con chó châu Mỹ này có họ hàng gần với chó và chó sói Âu - Á, hơn là với những con sói nâu châu Mỹ.
Leonard suy luận, vào thời kỳ xa xưa ấy, loài vật được thuần hóa này ắt hẳn đã hỗ trợ đắc lực cho con người trong những công việc như canh gác, vận chuyển đồ, hay tham gia dồn đuổi trâu và voi răng mấu trong những cuộc đi săn của người tiền sử.
Nếu loài chó thực sự đã được thuần hóa vào khoảng 15.000 năm trước, thì sau đó, chúng đã nhanh chóng tràn ra 3 lục địa chỉ trong vòng vài nghìn năm, Leonard phỏng đoán. Cùng thời điểm đó, con người vẫn còn sống theo lối săn bắn và hái lượm trong những nhóm nhỏ tương đối cách ly nhau. Tuy nhiên, các bằng chứng khảo cổ lại không thống nhất với điều đó. "Hầu hết các hóa thạch chó chỉ có tuổi khoảng 7.000 năm", Juliet Clutton-Brock, một chuyên gia về lịch sử của các loài thú nhà, thuộc Hiệp hội động vật học London, cho biết. Vì thế, “15.000 năm là quá sớm”, Clutton-Brock nói.
Nhưng bất kể thời gian gắn bó với chúng ta dài hay ngắn, các nhà khoa học phải thừa nhận rằng, anh bạn bốn chân này có khả năng hiểu người sâu sắc. “Chó nhà có thể nhận ra những ám hiệu kín đáo của chúng ta về một món ăn đang được giấu kín, tốt hơn nhiều so với sói hay tinh tinh”, Brian Hare, một nhà nhân chủng học tại Đại học Havard ở Cambridge, Massachusetts (Mỹ), cho biết trong công trình nghiên cứu thứ ba. Thí nghiệm để một thùng thức ăn cạnh một thùng rỗng, các nhà nghiên cứu nhận thấy, cả chó con lẫn chó trưởng thành đều rất xuất sắc trong việc tìm ra thùng thức ăn, nhờ quan sát ám hiệu của người, như cái liếc mắt, vỗ tay vào thùng, hoặc các dấu hiệu được vẽ lên đó. Ngay cả những con chó mới được 9 tuần tuổi, còn rất ít kinh nghiệm tiếp xúc với người, cũng có thể làm được việc đó.
“Tinh tinh là bà con gần gũi nhất của chúng ta, còn chó sói thì có não lớn hơn chó nhà, nhưng khả năng hợp tác và giao tiếp của cả hai loài này đối với con người thì quá tệ. Trong khi đó, dù chỉ là họ hàng xa lơ xa lắc, nhưng qua thời gian tiến hóa lâu dài bên cạnh con người, chó nhà dường như có thể hiểu được nhiều điều chúng ta nghĩ”, Hare nói.
Những người sống ở Thời kỳ Đồ đá cũ có thể là người đầu tiên thuần hóa chó, từ loài sói Canis lupus sống ở Đông Á, cùng thời điểm họ băng qua eo biển Bering để sang Tân Thế Giới cách đây 12.000-14.000 năm. Ba nghiên cứu mới nhất cùng đăng trên tạp chí Science đã tiết lộ như vậy về "anh bạn 4 chân tốt nhất của loài người".
"Những chú cẩu đã san sẻ hơi ấm với loài người ngay từ những ngày đầu tiên của Thời kỳ Đồ đá, trên vùng đất Đông Á cách đây khoảng 15.000 năm", Peter Savolainen, một nhà sinh học tiến hóa tại Viện Công nghệ Hoàng gia Thụy Điển, và cộng sự đã nhận định như vậy trong nghiên cứu đầu tiên.
Để có được kết luận này, nhóm nghiên cứu đã so sánh ADN ty thể (dạng vật chất di truyền chỉ thừa kế theo dòng mẹ, và có thể giúp truy nguyên nguồn gốc của những con cái đầu dòng) của các giống chó và chó sói trên toàn thế giới. Họ phát hiện thấy các loài chó ở Trung Quốc, Thái Lan, Campuchia, Tây Tạng, Hàn Quốc và Nhật Bản có đa dạng gene cao hơn nhiều so với những loài chó ở châu Âu, Tây Á, châu Phi và vùng cực Bắc Mỹ. Như vậy, “có thể tất cả các giống chó hiện đại đều đã bắt nguồn từ Đông Á, sau đó mới di cư sang châu Âu”, Savolainen nói.
Trong một nghiên cứu khác, Jennifer Leonard, thuộc tàng Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia Mỹ ở thủ đô Washington, thì cho rằng, có thể có ít nhất 5 dòng chó nhà đã theo chân con người băng qua dải đất hẹp nối Siberia với Alaska, và đi xuống châu Mỹ vào khoảng 12.000-14.000 năm trước đây. Các nhà khoa học đã tìm kiếm ADN ty thể từ những xương chó, khai quật được tại các khu định cư cổ của người châu Âu ở Mexico, Bolivia, Peru và Alaska. Kết quả giám định cho biết, những con chó châu Mỹ này có họ hàng gần với chó và chó sói Âu - Á, hơn là với những con sói nâu châu Mỹ.
Leonard suy luận, vào thời kỳ xa xưa ấy, loài vật được thuần hóa này ắt hẳn đã hỗ trợ đắc lực cho con người trong những công việc như canh gác, vận chuyển đồ, hay tham gia dồn đuổi trâu và voi răng mấu trong những cuộc đi săn của người tiền sử.
Nếu loài chó thực sự đã được thuần hóa vào khoảng 15.000 năm trước, thì sau đó, chúng đã nhanh chóng tràn ra 3 lục địa chỉ trong vòng vài nghìn năm, Leonard phỏng đoán. Cùng thời điểm đó, con người vẫn còn sống theo lối săn bắn và hái lượm trong những nhóm nhỏ tương đối cách ly nhau. Tuy nhiên, các bằng chứng khảo cổ lại không thống nhất với điều đó. "Hầu hết các hóa thạch chó chỉ có tuổi khoảng 7.000 năm", Juliet Clutton-Brock, một chuyên gia về lịch sử của các loài thú nhà, thuộc Hiệp hội động vật học London, cho biết. Vì thế, “15.000 năm là quá sớm”, Clutton-Brock nói.
Nhưng bất kể thời gian gắn bó với chúng ta dài hay ngắn, các nhà khoa học phải thừa nhận rằng, anh bạn bốn chân này có khả năng hiểu người sâu sắc. “Chó nhà có thể nhận ra những ám hiệu kín đáo của chúng ta về một món ăn đang được giấu kín, tốt hơn nhiều so với sói hay tinh tinh”, Brian Hare, một nhà nhân chủng học tại Đại học Havard ở Cambridge, Massachusetts (Mỹ), cho biết trong công trình nghiên cứu thứ ba. Thí nghiệm để một thùng thức ăn cạnh một thùng rỗng, các nhà nghiên cứu nhận thấy, cả chó con lẫn chó trưởng thành đều rất xuất sắc trong việc tìm ra thùng thức ăn, nhờ quan sát ám hiệu của người, như cái liếc mắt, vỗ tay vào thùng, hoặc các dấu hiệu được vẽ lên đó. Ngay cả những con chó mới được 9 tuần tuổi, còn rất ít kinh nghiệm tiếp xúc với người, cũng có thể làm được việc đó.
“Tinh tinh là bà con gần gũi nhất của chúng ta, còn chó sói thì có não lớn hơn chó nhà, nhưng khả năng hợp tác và giao tiếp của cả hai loài này đối với con người thì quá tệ. Trong khi đó, dù chỉ là họ hàng xa lơ xa lắc, nhưng qua thời gian tiến hóa lâu dài bên cạnh con người, chó nhà dường như có thể hiểu được nhiều điều chúng ta nghĩ”, Hare nói.
B.H. (theo Nature)